Efektem zatwierdzenia umowy przelewu jest przejście (przeniesienie) wierzytelności ze zbywcy (dotychczasowego wierzyciela) na nabywcę (nowego wierzyciela). Umowa taka, zwana również nie z rzadka w języku potocznym jako „sprzedaż wierzytelności” lub „sprzedaż długu”, jest w swej istocie transakcją rozporządzającą, podobną do umowy zmieniającej własność, czyli prawo do rzeczy (prawo rzeczowe).
Jaki związek zachodzi pomiędzy przelewem (umową przelewu) a tranzakcjami, celującymi w utworzenie zobowiązania do jego spełnienia? Polskie prawo cywilne przyjmuje ze względów praktycznych jako regułę dla transakcji zobowiązujących do dokonania przelewu, podążając za rozwiązaniami francuskiego Kodeksu Napoleona, wywołanie przez nie skutku zarówno zobowiązującego jak i rozporządzającego. Wyrazem tego jest norma z art. 510 par. 1 kodeksu cywilnego. Wskazane tam umowy (lista jest otwarta) przenoszą wierzytelność na nabywcę (kupującego, obdarowanego itd.), o ile odmiennie nie stanowią nakazy szczególne albo jeżeli inaczej nie postanowiły same strony transakcji.
Tzw. samoistna tranzakcja przelewu jest natomiast unormowana w paragrafie drugim wspomnianego artykułu 510 kodeksu. Gdy przelew ma kształ „wykonawczy” w stosunku do wcześniej zawartej umowy (np. umowy sprzedaży wierzytelności przyszłej albo warunkowej) albo do zobowiązań rodzących się z innych zdarzeń (np. czyn niedozwolony (art. 415 k.c.), bezpodstawne wzbogacenie (art. 410 k.c.)), kodeks cywilny nazwał go przyczynowy (kauzalny). Kauzalność polega na tym, że przelew jest ważny (przenosi wierzytelność) jeśli istnieje wyżej wypisane wcześniejsze zobowiązanie .
